21 Oca 20214 dakikada okunur

Dijital Bir Yaklaşım: Parametrik Tasarım

Tasarım, ucu bucağı olmayan bir alandır. Zihnimizde canlandırıp kağıda döktüğümüz biçimlerdir. O biçimlere bazı işlevler de ekledikten sonra bir anlam kazanarak:

mobilyalara, binalara, aksesuarlara ve aklınıza gelebilecek birçok şeye -büyük ya da küçük ölçek fark etmeksizin- dönüşmesidir.

Tasarım yolunda biçim oluşturmak için bazı yöntemler kullanırız. Bazen öylesine kağıda bir şeyler karalar/çizeriz, bazen ilham alacak bir şey bulup onu başka biçimlere dönüştürür, yine çizeriz.

Ama her zaman kağıda çizmeyiz. İşte o noktada artık seçeneklerimiz daha da fazladır.

Teknolojinin ilerlemesiyle, bilgisayar destekli programlar ve yazılımlar da oldukça gelişmiştir ve gelişmeye de hala devam etmektedir. Bu gelişmeyle birlikte tasarımcılar için farklı yöntemlere yeni kapılar açılmıştır. Bu sayede parametrik tasarımın doğmasıyla tasarımda çeşitlilik artmıştır. Parametrik tasarım, ilişkisel düşünmeye dayalı sonuçta tek bir son ürünün değil birbirinin varyasyonu olan bir çözüm kümesinin modellendiği bir tasarım yöntemidir.

Tasarımda bilgisayar yazılımlarından yararlanmanın bizim için birçok artısı vardır. Bunlardan bazılarını aşağıdaki gibi maddeleştirebiliriz.

Çizimlerde yapılacak değişiklikler daha kolay ve hızlı gerçekleştirilebilir.
Çeşitli ölçeklerde çizimler elde edilebilir.
Daha fazla tasarım seçeneği deneyebilme imkanı sunar.
Tasarlanan ürünün görsel olarak algılanabilmesini sağlar.
Geometrik şekiller daha kolay oluşturulur.

Zamanla parametrik tasarım sadece bir tasarım yöntemi olarak kalmamış, kendine ait bir stil de ortaya koymuştur. Kusursuz geometrik formların ve çok sayıda katmanın bulunduğu tasarımlar, tasarım dünyasındaki yerini sağlamlaştırmıştır.

Parametrik tasarımda parametrelerin belirlenmesi tasarımı yönlendirir. Ve kurulan parametrik modelin aynı biçimsel aileye ait olan diğer olasılıkları parametrelere girilen farklı değerlerle elde edilir.

Parametreyi ,en temel şekilde, bir durum için tanımlanan ve değiştirilebilen bir nicelik olarak ifade edebiliriz. Parametre, değişkendir. Ve bu parametrelerin bir araya getirilmesiyle oluşturulan biçime parametrik denir. Parametrik tasarım da bu şekilde oluşturulur. Diğer bir deyişle, bir bütünü oluşturan parçaların değişken özelliklerine göre tasarımın, alışılmış geometrik formaların dışına çıkılarak yeniden üretilmesidir. Bir araya getirilen parametrelerin sayısı duruma bağlı olarak değişir. Önemli olan aralarındaki ilişkiyi kurmak ve bu parametreleri isteğe göre değiştirebilmektir.

En baştaki ilk parametreyi oluştururken algoritmalardan yararlanılabilir. Bir problemin çözümü için gereken aşamalar bütünü olarak tanımlanabilecek algoritma, ve buna bağlı olarak gelişen algoritmik düşünce, parametrik tasarımın dayanağını oluşturur. Algoritmik düşünce ile gelişen bilgisayar programlama dilleri ve teknikleri sayesinde tasarım parametrelerinin ve aralarındaki ilişkilerin algoritmik olarak tanımlanmasıyla tasarımcının süreç ve ürün üzerindeki hakimiyeti arttırılmakta ve bu sayede tasarımla ilgili karmaşık bilgiler bile tasarımın bütünlüğü bozulmadan sürece dahil edilebilmektedir. Aynı zamanda tasarım prensiplerinin veya belirleyici yönlerinin de birer parametre olarak tanımlanması gerekmektedir.

Parametrik tasarım sadece estetik ve hoş bir geometri sağlamakla kalmaz, aynı zamanda özellikle mimaride, sürdürülebilir tasarımlar elde etmek için de seçenekler sunar. Böylece tasarımımız hem estetik hem de faydalı hale gelir.

Parametrik tasarımın elle oluşturulan geleneksel tasarım yöntemlerinden en büyük farkı/avantajı; parametre, algoritma, kodlamalardan oluşturulan yeni tasarımın, tasarımcıya sanal ortamda son ürünü model halinde gösterebilmesidir.

Bilgisayar destekli oluşturulan tasarımların üremi yapılırken çoğunlukla ahşap malzeme tercih ediliyor. Çünkü ahşap farklı formlar elde edilmesi açısından en rahat malzemedir. Bu yüzden parametrik tasarımla oluşturulan ürünlerin sıklıkla ahşaptan yapıldığını görmeniz muhtemeldir.

Aynı zamanda bu ahşaptan oluşturulan parametrik tasarım ürünlerine her renk rahatlıkla uygulanabiliyor.

Parametrik tasarım, genelde mimari yapılarda ya da iç mekanda kendini gösterse de, mobilya ve aksesuarlarda da uygulanabilir bir yöntemdir. Burada önemli olan aslında biçimi oluşturmaktır. Biçim oluşturulduktan sonra istenilen her şey, uygulanabilir hale getirilebilir. Yani parametrik tasarımı mimari yapılarda, iç mekanlarda duvarlarda, sehpalarda, raflarda, kitaplıklarda ve başka birçok yerde görebilirsiniz.

ABD’de Massachusetts/Boston’da faaliyet gösteren Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) Mimarlık Programlarından biri olan The Design and Computation (Tasarım ve Kompütasyon) Bölümünün yürütücüsü G. Stiny, ve çalışmalarını ‘Mimari Tasarım İlkeleri’, ‘Parametrik Tasarım ve Form Bulma Tasarım İlke ve Yöntemleri’, ‘Algoritmik Mimari’ gibi konularda yoğunlaştıran ve İngiltere’de Galler/Cardiffte faaliyet gösteren Cardiff Üniversitesi Mimarlık Bölümü öğretim üyesi W. Jabi, parametrik tasarım konusuyla ilgili araştırmalar yapmış, bazı fikirler ve ürünler sunmuş kişilerdir.

Tasarımda bütün kalıpları yıkan ve geometrik desenlerin tasarımcısı olarak bilinen dekonstrüktivist mimar Zaha Hadid de, parametrik tasarımın öncülerindendir. Ayrıca tasarımda parametrisizm terimi de ilk olarak Zaha Hadid için çalışan mimar Patrik Schumacher tarafından kullanılmıştır.

Parametrik tasarımla ilgili daha geniş bilgi sahibi olmak ve bu alana yönelmek isteyen arkadaşlarım için birkaç kitap tavsiyesinde bulunmak isterim.

Elements Of Parametric Design

Yazarlar: Tabanca OYuce, Woodbury R , Peters B, Sheikholeslami M.

Konusu: Kitap, tasarımcıların parametrikte ustalaşmak için hangi yeni bilgi ve becerilere ihtiyaç duyduğunu ve bunu nasıl öğrenip kullanabileceklerini öğretir. Bunu yaparken de örüntülerin parametrik tasarım açısından önemine değinir.

Parametric Design For Architecture

Yazar: Wassim Jabi.

Konusu: Bu kitapta da yine tasarım örüntüleri temel alınmıştır.

Grasshopper İle Parametrik Modelleme

Yazarlar: Tuğrul Yazar, Serkan Uysal.

Konu: Bu kitap parametrik ve algoritmik modelleme dünyasına adım atmak isteyen mimarlara, iç mimarlara, endüstri ürünleri tasarımcılarına, takı tasarımcılarına ve hobi amaçlı kullanmak isteyen herkese yönelik teknikler sunmaktadır.